Special over (digitale) toegankelijkheid - over wetgeving, onderzoek en praktijk!
Beste lezer,
Afgelopen vrijdag was ik dagvoorzitter van het Nationaal Congres Digitale Toegankelijkheid. Heel erg fijn dat dit na drie jaar weer kon plaatsvinden en het was uitverkocht! Super goed om te merken dat zoveel collega’s zich sterk maken voor toegankelijkheid en hun kennis willen delen.
Ben je nieuwsgierig naar de presentaties van het congres? Die staan van de meeste sprekers al online. Een video-opname en volledig transcript van het ochtendprogramma volgen nog.
Het congres is voor mij aanleiding om deze keer een special van mijn nieuwsbrief te maken over toegankelijkheid. In deze special vind je leestips over:
Toegankelijkheid - hoe staat het er mee? (Dit was mijn inleiding op het congres.)
Wetgeving
Feiten en cijfers
Toegankelijkheid recent op tv
Organisatie van digitale toegankelijkheid
Verhalen uit de praktijk
Ik hoop dat deze nieuwsbrief je motiveert en inspireert om (digitale) toegankelijkheid hoog op de agenda te zetten en te houden!
Wil je op de hoogte blijven van dit onderwerp? Dan kan ik je de nieuwsbrief van Firm Ground erg aanraden. En kun je wel een training gebruiken? Kijk dan eens op de website van The Internet Academy. En wil jouw team aan de slag met inclusief communiceren? Dan laat ik me graag uitnodigen voor een inspiratielezing of werksessie.
Hartelijke groeten,
Renata
Toegankelijkheid - hoe staat het er mee?
Wat veel mensen niet weten is dat digitale toegankelijkheid al sinds 2008 een verplichte standaard is binnen de gehele overheid (en we ver daarvoor al de Webrichtlijnen hadden). En toch is het nog geen gemeengoed, zelfs niet sinds toegankelijkheid in 2018 wettelijk verplicht werd voor de overheid. De onderstaande foto zegt voor mij alles over wat nu ongeveer de stand van zaken is als het gaat om digitale toegankelijkheid.
[Op de foto zie je een wandelgebied in het centrum van Den Haag met links een bankje. Voor het bankje langs loopt een geleidingsstrook. Daar staat een geel bord bij waarop staat ‘Geleidingsstrook tbv visueel beperkten vrijhouden’ met een afbeelding van de strook en een pijl die daarop wijst. Het bankje en de geleidingsstrook worden volledig geblokkeerd door meer dan 20 fietsen die kriskras op straat staan.
Binnenstad Den Haag, 3 juni 2022 (foto: Renata Verloop)
Waarom blijven uitleggen niet genoeg is …
Deze stoep is overduidelijk bedoeld voor wandelaars. Als je moe bent of gewoon even wilt genieten van het uitzicht of mensen wilt kijken, dan kun je op het bankje gaan zitten. En als je slechtziend bent, kun je gebruik maken van de geleidingsstrook. Ware het niet dat veel mensen hun fiets daar neergepleurd hebben.
Doen ze dat om de wandelaars te pesten? Ik denk het niet. Ze hebben stuk voor stuk vast een goede reden om hun fiets daar neer te zetten. Zouden ze vatbaar zijn uitleg over waarom dit een probleem is? Ik schat in: 9 van de 10 mensen zeker. Ieder zal individueel een goede reden hebben, maar gezamenlijk creëren ze hier een fors probleem. Niet alleen voor mensen met een beperking, maar voor iedere wandelaar die gebruik wil maken van de openbare ruimte die echt voor hem of haar is bedoeld.
Daarom zou handhaving hier echt moeten optreden. Want dat is soms nodig om de richtlijnen tussen ieders oren te krijgen en duidelijk te maken dat die er niet voor niks zijn. Als het goed is gaat het Ondersteuningsteam in oprichting van het ministerie van Binnenlandse Zaken dit ook oppakken.
Er is dus nog veel werk te doen, maar … er is ook goed nieuws!
Steeds meer aandacht voor toegankelijkheid - ook bij bedrijven en op Europees niveau
Er is steeds meer aandacht voor toegankelijkheid en dat is niet alleen bij de overheid zo. Er komt Europese wetgeving aan (de European Accessibility Act), die regelt dat vanaf 2025 veel online producten en diensten in heel Europa toegankelijk zijn. Denk bijvoorbeeld aan webshops, mediadiensten zoals Netflix en smartphones.
Niet alleen de overheid moet dus aan de bak. Tijdens het congres was een mooie presentatie van Bol.com over hoe zij werken aan toegankelijkheid. Tijdens vorige edities was al aandacht voor de campagne MKB Toegankelijk en was er een presentatie over de (online) toegankelijkheid van Schiphol (door Ischa Gast).
Toegankelijkheid is een recht
Ik weet dat bij de overheid veel professionals heel hard trekken aan dit onderwerp en zich daarbij soms een roepende in de woestijn voelen. Ik hoop dat deze ontwikkelingen voor hen een mooie motivatie zijn om vol te houden. Want ze laten zien dat toegankelijkheid niet alleen voor de overheid belangrijk is, maar nu ook van het bedrijfsleven wordt gevraagd.
Toegankelijkheid is tenslotte geen gunst van een organisatie, maar iets waar ieder mens recht op heeft. Als je daar meer over wilt weten, kijk dan deze mooie uitleg van filmmaker Mari Sanders over het VN-verdrag voor de rechten van personen met een handicap.
Richtlijnen en wetgeving
Wetgeving in Nederland
In Nederland willen we dat openbare voorzieningen toegankelijk zijn voor iedereen. Niet alleen bijvoorbeeld gebouwen en het openbaar vervoer, maar ook overheidswebsites. Daarom is digitale toegankelijkheid belangrijk, én verplicht voor alle overheidsinstanties.
Uitleg van de eisen
De eisen voor digitale toegankelijkheid komen voort uit de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) versie 2.1. Deze standaard is opgesteld door het World Wide Web Consortium (W3C) en wordt regelmatig bijgewerkt. Op de website Digitoegankelijk vind je een eenvoudige uitleg van de eisen.
De European Accessibility Act 2025
Om online producten en diensten voor alle Europeanen toegankelijk te maken is de European Accessibility Act opgesteld. Deze Europese Toegankelijkheidswet treedt in 2025 in werking.
Meldpunt ontoegankelijke overheidswebsites en apps
Heb je een website of app van een overheidsinstantie gevonden die niet toegankelijk is? Als deze geen toegankelijkheidsverklaring heeft, dan kun je dat via een formulier melden bij uitvoeringsorganisatie Logius.
Feiten en cijfers
Onderzoek naar digitale toegankelijkheid overheid
Zijn de websites en apps van de Nederlandse overheid voor iedereen toegankelijk? Stichting Accessibility onderzocht dit onder leiding van HAN lector Eric Velleman.
Gemeente, waar sta je?
Expert digitale toegankelijkheid Jules Ernst houdt op zijn website een overzicht bij met gegevens over gemeentelijke websites. Daar vind je ook cijfers over de digitale toegankelijkheid van deze sites.
Onderzoek naar status digitale toegankelijkheid EU-lidstaten
De Europese Commissie heeft in 2016 de Europese Toegankelijkheidsrichtlijn opgesteld, die sindsdien alle nationale-, regionale-, lokale overheden en semi-overheden verplicht om hun websites en mobiele applicaties toegankelijk te maken.
Centraal register van toegankelijkheidsverklaringen
Overheidsinstanties moeten een toegankelijkheidsverklaring publiceren voor iedere website en app waarvoor zij verantwoordelijk zijn. In de verklaring staat in hoeverre de website of app al aan de eisen voldoet. In dit centrale register vind je een overzicht van de organisaties die zo'n verklaring hebben.
www.toegankelijkheidsverklaring.nl
Recent op tv
Veel websites ontoegankelijk voor mensen met een beperking - Kassa - BNNVARA
Even iets online bestellen of informatie opzoeken op de site van je gemeente. Het klinkt eenvoudig, maar is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Bijna 1 op de 8 Nederlanders leeft met een beperking en regelmatig belemmert dit het gebruik van het internet..
Digitalisering is een uitdaging en dat ligt niet alleen aan u - Meldpunt - Omroep Max
Liefst 25 procent van alle ondervraagden noemt zich niet-digitaal vaardig. Dat blijkt uit een onderzoek van het MAX-Opiniepanel. Het inloggen, het steeds opnieuw aanmaken van accounts, het onthouden van wachtwoorden. Voor velen is het een crime. En het zijn niet alleen ouderen die tegen een muur van problemen op het web aanlopen.
Organisatie van toegankelijkheid
Aanpak digitale toegankelijkheid
Grip krijgen op digitale toegankelijkheid vraagt om een planmatige en organisatiebrede aanpak. Het is geen eenmalig project dat je uitvoert. Het vergt continue aandacht waarbij toegankelijkheid een onderdeel wordt van de organisatieprocessen.
Kamerbrief over stappenplan voor digitale toegankelijkheid
Staatssecretaris Van Huffelen (BZK) informeert de Tweede Kamer over de invulling van de motie om ‘in het eerste kwartaal van 2022 een stappenplan naar de Tweede Kamer te sturen voor het zo snel mogelijk voldoen aan eisen van het besluit digitale toegankelijkheid overheid, waaronder de volledige digitale toegankelijkheid van overheidswebsites en van apps.’
Promotieonderzoek Eric Velleman naar organisatorische factoren toegankelijkheid
Om digitale toegankelijkheid bij gemeenten succesvol te implementeren is een aantal organisatorische factoren van groot belang. Er is een direct verband tussen het borgen van deze organisatorische processen en het succesvol implementeren van digitale toegankelijkheid.
Toegankelijkheidsonderzoek: welk soort audit past bij jouw vraag?
Het ene toegankelijkheidsonderzoek is het andere niet. Je wil geen onnodig zware audit inkopen, maar ook niet bezuinigen op zaken die je later nodig hebt om je doel te bereiken.
Ambassadeur Digitale Toegankelijkheid gemeenten
Yousuf Yousufi is ambassadeur Digitale Toegankelijkheid bij VNG. Als ambassadeur voert hij gesprekken met gemeentes met als doel draagvlak en bewustwording realiseren. “Gemeentes hoeven het wiel niet opnieuw uit te vinden – en zeker niet alleen.”
In de dagelijkse praktijk
Social media & digitale toegankelijkheid: wat is er mogelijk?
Uit het Nationale Social Media Onderzoek 2022 blijkt dat we in Nederland steeds actiever gebruik maken van social media. We gebruiken meer platforms en we zijn er ook steeds langer mee bezig. Niet gek dat social media zo belangrijk is voor veel organisaties en bedrijven. Maar hoe digitaal toegankelijk is social media?
Hoe doen zij dat? Digitale toegankelijkheid bij het UWV
Sander Rijs, senior beeldredacteur bij het UWV, vertelt over digitale toegankelijkheid in de ontwerpfase. In deze reeks nemen wij een kijkje bij verschillende organisaties.
Toegankelijke content maken? Gebruik fotobeschrijvingen en kamelenbulten
Wat kun je doen om je content écht toegankelijk te maken? En hoe helpen kamelenbulten daarbij? Wanneer je een tekst schrijft om online te delen, heb je dan voor ogen wie het gaat lezen? Wie zou je willen dat het las en maak je het gemakkelijk genoeg om je tekst te lezen? Met een paar kleine trucjes kun je veel winnen aan toegankelijk- en leesbaarheid.
Hoe maak je teksten begrijpelijk én (digitaal) toegankelijk? - Direct Duidelijk Tour
Overheidsorganisaties zijn allemaal druk bezig (en verplicht) om hun websites toegankelijk te maken en/of te houden. Toegankelijke teksten zijn cruciaal. Maar daarmee niet per se begrijpelijk. Hoe zorg je ervoor dat jouw teksten zowel toegankelijk als begrijpelijk zijn? Met Wiep Hamstra en Eric Velleman.
directduidelijk.gebruikercentraal.nl
CMD’er vraagt met afstudeerproject aandacht voor digitale toegankelijkheid
Hoe staat het met de toegankelijkheid van websites en apps in Nederland? Niet zo goed, als je het aan vierdejaarsstudent Communication & Multimedia Design (CMD) Carolina van Setten vraagt. Samen met mensen met een visuele beperking deed ze onderzoek naar sites zoals die van Hema en Domino’s.
E-learning Zelf aan de slag met het VN-verdrag Handicap - Niets Over Ons Zonder Ons
Leer alles over het VN-verdrag Handicap en wat je er als persoon met een beperking of chronische aandoening aan kunt hebben.
Toegankelijke locaties
Met het Aanjaagteam organiseer ik op dit moment twee bijeenkomsten over digitale inclusie en toegankelijkheid. Gelukkig hoef ik dat niet alleen te doen: Marianne Dijkshoorn van Welkom Toegankelijkheid en Evenementen is de organisator.
Toegankelijk ondernemen loont
Meer dan 2 miljoen Nederlanders hebben een beperking. Ze zijn slechtziend, blind of doof, hebben een lichamelijke of verstandelijke beperking of een psychische of psychiatrische aandoening. Met – vaak verrassend – eenvoudige aanpassingen maak je je bedrijf beter toegankelijk voor deze (potentiële) klanten.