Een online burgerpanel - is dat nu een goed idee of niet?

Beste lezer,

Ik ben sinds jaar en dag lid van het online burgerpanel van mijn gemeente. En aan de ene kant ben ik enorm fan van zo'n instrument, want ik vind het goed als inwoners op regelmatige basis kunnen meepraten over beleid of dienstverlening. Aan de andere kant vind ik het vaak ontzettend stom, omdat de vragenlijsten vaak erg gesloten of sturend zijn en ik daar niet goed mijn echte mening of ideeën in kwijt kan. Dat maakt me ook echt ongerust, want hoe betrouwbaar zijn de resultaten van het panel dan? En hoe zwaar wegen die in vervolgens in de ontwikkeling van beleid of dienstverlening?

Deze week kwam het in een gesprek met een team Communicatie weer aan de orde. Is zo'n online burgerpanel nu wel of niet een goed idee? Samen met collega Aart Paardekooper zette ik daarom een paar overwegingen op een rijtje:

Praten mét mensen is beter dan alleen praten óver mensen

De naam van de website over het VN Verdrag Handicap is ‘Niets over ons, zonder ons’. De subtitel zegt: het verdrag uitvoeren kan niet zonder de mensen over wie het gaat. Geldt dat niet voor al het beleid van de overheid? Hoe vaak wordt er niet gepraat óver inwoners, maar niet mét ze? Vanuit dit oogpunt kunnen we het alleen maar toejuichen als een overheidsorganisatie dat wél wil doen.

Aan een online burgerpanel doen vooral overheidsbetrokkenen mee

Alleen … is een online burgerpanel daarvoor het juiste instrument? Je moet je bewust zijn dat de bevolking bestaat uit een relatief klein percentage overheidsbetrokkenen aan de ene kant en overheidsafzijdigen aan de andere kant. En daartussen zit het stille midden. Uit onze ervaring blijkt dat vooral overheidsbetrokkenen zich aanmelden voor een online burgerpanel. Zij hebben een bovengemiddelde interesse in overheid en politiek. Daar moet je je wel van bewust zijn in de analyse en de duiding. Sowieso doe je er goed aan de respondenten te wegen, zodat je in het onderzoek een (meer) representatieve afspiegeling van de bevolking krijgt.

Weten wat het stille midden denkt? Zet ook andere instrumenten in!

Wil je weten hoe het stille midden ergens over denkt? Dan is de inzet van het online burgerpanel alleen niet voldoende. Ons advies is dan een vragenlijst breed uit te zetten. Dat kan online (gericht) via advertenties op bijvoorbeeld Facebook en Instagram. Maar zorg ook voor verspreiding in print via de lokale krant en/of de gemeentebalie. Je kunt natuurlijk ook met een team op pad gaan en mensen op straat vragen de vragenlijst in te vullen.

Een goede vragenlijst is de sleutel tot succes

Als je wilt dat zoveel mogelijk mensen meedoen aan een onderzoek, dan zijn de vragen die je stelt cruciaal. Sluiten die aan bij het perspectief van inwoners? En kunnen ze de vragen begrijpen? Het lijken open deuren, maar hoe vaak zien we geen jargon in vragenlijsten? Of formuleringen die alleen worden begrepen door theoretisch opgeleide mensen?

Je moet dus op eenvoud letten, maar ook op de verhaallijn. Begin je met een vraag die iemand meteen raakt? Waardoor die persoon gemotiveerd is de vragenlijst helemaal in te vullen? Volgen de vragen logisch op elkaar? En kan de respondent ook voldoende kwijt in de antwoorden? We adviseren ook niet voor niks om vaker open vragen te stellen. Dat is meer werk om te analyseren, maar levert gegarandeerd een schat aan informatie op!

Wil je meer weten over het maken van een goede vragenlijst? Aart geeft op 20 oktober en 1 november een gratis webinar.

Betrek mensen niet eenmalig, maar vorm een community

Dan hebben er honderden mensen meegedaan met je onderzoek … en dan? Dit is de grootste gemiste kans die we zien. Deze mensen voelen zich immers betrokken bij het onderwerp dat je onderzoekt. Dit geeft je dus de kans een relatie met hen op te bouwen! Doe dat op zijn minst door de resultaten actief aan hen terug te koppelen. En later te laten zien hoe die invloed hebben gehad op de ontwikkeling van het beleid of de dienstverlening. Maar misschien gaat er nog wel veel meer gebeuren rond dit onderwerp? Zoals een informatieavond, een ontwerpatelier, een bespreking in de gemeenteraad of een verdiepend onderzoek. Waarom zou je hen ook niet daarbij betrekken? Of misschien komen er wel interessante initiatieven uit deze groep van betrokkenen?

Kortom: we vinden een online burgerpanel dus helemaal geen slecht idee, maar zorg voor een goed ontwerp van de vragenlijst en zet andere of aanvullende instrumenten in als je het stille midden wilt peilen.

Hartelijke groeten,

Renata